Ung thư là một bệnh lý rất nguy hiểm có thể gây tử vong nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, bạn có thẻ phòng ngừa ung thư bằng cách thay đổi lối sống, tâm trạng và chế độ dinh dưỡng.
Các con số báo động và tác hại của ung thư
Trong gần một thập kỷ trở lại đây, tỷ lệ người bệnh ung thư ở Việt Nam có xu hướng tăng cao bất thường. Theo thống kê từ tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trung bình mỗi năm có 125.000 người Việt nhận được kết quả chẩn đoán dương tính với ung thư. Đáng báo động hơn, con số này đã đạt đến mức 165.000 vào năm 2018.
Trong đó, ung thư gan được đánh giá là bệnh ung thư phổ biến nhất ở nước ta. Tiếp đó phải kể đến một số loại ung thư như ung thư phổi, ung thư vú, ung thư dạ dày và ung thư trực tràng.
Một số nguyên nhân khiến tình trạng ung thư tại Việt Nam tăng cao là do sự già hóa dân số, tuổi thọ cao khiến thời gian tiếp xúc với các yếu tố gây bệnh càng cao, do thói quen ăn uống sinh hoạt không khoa học, người dân đã có ý thức hơn về việc khám sức khỏe để phát hiện sớm ung thư,…
Ung thư là căn bệnh đáng sợ với những đặc trưng như:
- Khả năng di căn đến nhiều bộ phận trên cơ thể
- Gây đau đớn và chèn ép các cơ quan
- Khiến người bệnh thường xuyên mệt mỏi vì sự phát triển của khối u đã lấy đi gần hết năng lượng mà cơ thể tạo ra
- Bệnh nhân bị suy nhược cơ thể do chán ăn, tác dụng phụ từ những liệu trình điều trị ung thư
- Nguy cơ tử vong cao (trung bình mỗi năm khoảng 94.000 ca tử vong)
Ung thư đang là một trong những thách thức lớn của nền y học trong thế kỷ XXI. Bên cạnh đó, vấn đề ngăn ngừa ung thư là vấn đề được rất nhiều người quan tâm.
Các biện pháp giúp phòng ngừa ung thư mà ai cũng có thể thực hiện
Duy trì cân nặng và chăm tập thể dục thể thao
Duy trì cân nặng khỏe mạnh có khả năng làm giảm nguy cơ mắc nhiều loại ung thư khác nhau, bao gồm:
Ung thư vú
Ung thư tuyến tiền liệt
Ung thư phổi
Ung thư đại tràng và thận
Hoạt động thể chất cũng có chức năng tương tự. Dù là chạy bộ, bơi, yoga, đạp xe… thì đều rất tốt cho sức khỏe. Bởi sau khi vận động, thể chất và khả năng miễn dịch trở nên mạnh hơn và khả năng tái phát ung thư sẽ nhỏ hơn.
Tập thể dục rất quan trọng đối với sự phục hồi của bệnh nhân ung thư, ví dụ như đối với bệnh nhân xạ trị, tập thể dục thể thao hợp lý có thể thúc đẩy sự phục hồi nhanh chóng của chức năng tạo máu, giúp cơ thể sử dụng nhiều tế bào miễn dịch và các chất miễn dịch, nâng cao toàn diện khả năng kháng bệnh. Tập thể dục còn ngăn ngừa và giảm loãng xương, giảm tai biến.
Tập thể dục phù hợp và thường xuyên có thể làm giảm hiệu quả sự tái phát và di căn của ung thư phổi, đồng thời cải thiện đáng kể thể lực và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tất nhiên, nên chọn bài tập phù hợp với thể trạng của bản thân và tránh các bài tập thể dục cường độ cao
Không hút thuốc lá và hạn chế uống rượu bia
Thường xuyên hút thuốc lá và uống quá nhiều rượu bia là một thói quen gây ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe của bạn. Đây cũng chính là nguyên nhân gây nhiều loại ung thư như ung thư gan, ung thư phổi, ung thư vòm họng, ung thư thanh quản, ung thư tụy,…
Những đối tượng không trực tiếp hút thuốc nhưng có tiếp xúc với khói thuốc cũng có nguy cơ mắc ung thư phổi và một số căn bệnh nguy hiểm khác. Chính vì thế, lời khuyên dành cho bạn là nên hạn chế uống rượu bia và từ bỏ thói quen hút thuốc để bảo vệ sức khỏe của mình, phòng tránh nguy cơ ung thư.
Phòng ngừa ung thư bằng chế độ ăn khoa học
Những thực phẩm bạn ăn hàng ngày và thói quen ăn uống có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe. Do đó, hãy duy trì một chế độ ăn khoa học để cải thiện sức khỏe và đây cũng là phương pháp hiệu quả để phòng tránh nhiều loại bệnh ung thư, nhất là ung thư gan, ung thư dạ dày,…
Chọn mua thực phẩm tươi sống và tự chế biến là cách tốt nhất để đảm bảo bữa ăn của bạn luôn cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể. Không những thế, chế độ ăn uống cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư. Theo đó, bạn nên:
Ăn nhiều trái cây cũng như rau củ quả đa dạng.
Ít tiêu thụ các loại thực phẩm chứa hàm lượng calo cao, chẳng hạn như đường tinh chế và chất béo từ các nguồn động vật để tránh thừa cân.
Nếu muốn dùng thức uống chứa cồn như bia, rượu…, bạn cần uống trong mức độ cho phép. Nồng độ cồn cùng với mức độ thường xuyên mà cơ thể hấp thụ tỷ lệ thuận với nguy cơ gây ung thư.
Hạn chế dùng thực phẩm chế biến sẵn.
Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời
Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời là cách phòng chống ung thư da đơn giản nhất, đây là một trong những loại ung thư phổ biến hiện nay. Để làm được điều này, bạn có thể:
Tránh ra đường vào buổi trưa: Ánh nắng buổi sáng sớm và buổi chiều rất tốt cho sức khỏe, giúp cơ thể bổ sung vitamin D để hấp thụ canxi. Tuy nhiên, từ sau 9h sáng đến 4h chiều có lượng tia cực tím rất cao. Nếu tiếp xúc với ánh sáng vào thời gian này, bạn sẽ có nguy cơ cao bị ung thư da.
Trú trong bóng râm: khi ra đường, bạn hãy chọn dừng chân ở những nơi có bóng mát nhằm cản bớt một phần ánh nắng mặt trời. Bảo hộ cơ thể tốt: nếu phải ra đường vào thời điểm nắng gắt, bạn hãy tự trang bị cho mình những món đồ có thể che chắn phần nào các khu vực tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như kính mát, mũ rộng vành, áo khoác, quần dài, giày thể thao… Ngoài ra, một số chuyên gia cho rằng quần áo màu sáng hoặc sẫm màu có thể phản xạ các tia cực tím tốt hơn so với quần áo tông màu nhạt.
Đừng bỏ qua kem chống nắng: bạn nên tập thói quen sử dụng kem chống nắng hàng ngày với chỉ số SPF ít nhất là 30+, ngay cả trong những ngày nhiều mây. Hãy thoa kem chống nắng đầy đủ với lượng vừa phải để tránh bít các lỗ chân lông. Bạn cũng có thể bôi lại sau mỗi hai giờ hoặc ít hơn, trong trường hợp bạn đổ mồ hôi nhiều hoặc đang bơi.
Tránh giường tắm nắng và đèn cực tím: Hai thiết bị này đều có khả năng khiến những tế bào đột biến phát sinh tương tự ánh nắng sáng mặt trời tự nhiên.
Tiêm vắc xin đầy đủ
Viêm gan B: Viêm gan B dễ lây nhiễm và dễ biến chứng thành ung thư gan. Trong khi đó, vắc xin có hiệu quả phòng viêm gan B rất cao. Vì thế, tiêm phòng viêm gan B là rất cần thiết. Nếu thuộc một hoặc nhiều trường hợp dưới đây, bạn sẽ cần phải tiêm chủng viêm gan B:
- Thường xuyên quan hệ tình dục với nhiều người
- Nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục
- Sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch
- Quan hệ tình dục giữa nam với nam
- Thường xuyên tiếp xúc với máu hoặc chất dịch từ cơ thể nhiễm bệnh
Bên cạnh đó tiêm vắc xin HPV cũng là cách phòng bệnh ung thư tử cung khá hiệu quả. HPV là một loại virus lây truyền qua đường tình dục, có nguy cơ dẫn đến ung thư cổ tử cung và các cơ quan sinh dục khác cũng như ung thư tế bào vảy ở đầu và cổ. Trẻ nhỏ từ 11 – 12 tuổi sẽ cần được tiêm vắc xin HPV để phòng ngừa.
Tránh những hành động làm tăng nguy cơ ung thư
Nên quan hệ chung thủy, không nên quan hệ với nhiều bạn tình: Hạn chế số lượng bạn tình cũng như sử dụng bao cao su là hai nguyên tắc hàng đầu giúp bạn quan hệ tình dục an toàn. Số lượng bạn tình càng nhiều đồng nghĩa với việc khả năng mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, chẳng hạn như HIV hoặc HPV, ở bạn càng cao. Những người bị HIV hoặc AIDS có nguy cơ mắc bệnh ung thư hậu môn, gan và phổi cao hơn người bình thường. Mặt khác, HPV có mối liên hệ mật thiết với ung thư cổ tử cung. Đồng thời, nó cũng có khả năng làm tăng nguy cơ mắc ung thư hậu môn, dương vật, cổ họng và âm đạo.
Không dùng chung bơm, kim tiêm: Dùng chung kim tiêm có nguy cơ dẫn đến HIV, cũng như viêm gan B và viêm gan C – các tác nhân trực tiếp gây ung thư gan.
Khám sức khỏe định kỳ
Thường xuyên khám sức khỏe sẽ giúp bạn hiểu rõ được tình trạng sức khỏe của mình và nguy cơ bệnh tật. Từ đó, điều chỉnh thói quen ăn uống và sinh hoạt hoặc các biện pháp can thiệp nếu cần thiết để phòng ngừa bệnh. Hơn nữa, nhiều trường hợp phát hiện bệnh ung thư sớm nhờ tầm soát sức khỏe định kỳ. Điều này góp phần nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.
