Tỉ lệ vô sinh, hiếm muộn đang ngày càng cao hơn tại Việt Nam. Vậy đâu là những nguyên nhân chủ yếu gây vô sinh ở cả nam và nữ.
Ở Việt Nam, tỉ lệ vô sinh, hiếm muộn ngày càng tăng cao. Cứ 6 cặp vợ chồng lại có một cặp bị chẩn đoán vô sinh. Có nhiều cặp vợ chồng được chẩn đoán vô sinh, dưới sự hướng dẫn của bác sĩ đã có thể phục hồi khả năng sinh sản với những pháp đồ điều trị hợp lý. Chính vì vậy, vấn đề giáo dục và và chú trọng tới chăm sóc sức khỏe sinh sản đang ngày càng được quan tâm.
Định nghĩa về hiếm muộn
Hiếm muộn hay vô sinh là tình trạng một cặp vợ chồng không thể có thai hoặc không có con sau ít nhất một năm giao hợp bình thường, không áp dụng biện pháp ngừa thai.
Hiếm muộn có mức độ nhẹ hơn nhiều so với vô sinh. Đối với những trường hợp mắc bệnh vô sinh, khả năng có con của một cặp vợ chồng là gần như không thể. Còn những cặp vợ chồng bị hiếm muộn thì vẫn có khả năng có con. Tuy nhiên, họ không thể có con như những cặp vợ chồng bình thường và phải thực hiện các biện pháp can thiệp nội ngoại khoa khác.
Hiếm muộn thường được chia làm hai dạng:
Hiếm muộn nguyên phát: được sử dụng với những cặp vợ chồng chưa có thai lần nào.
Hiếm muộn thứ phát: trường hợp các cặp vợ chồng đã có thai ít nhất một lần, nhưng vì nguyên do nào đó mà nay muốn sinh đẻ tiếp nhưng không thể có con được.
Đối với một cặp vợ chồng khoẻ mạnh bình thường, sinh hoạt tình dục đều đặn (khoảng 2 – 3 lần/tuần), tuổi dưới 30 và không sử dụng các biện pháp tránh thai, khả năng có thai là mỗi tháng dao động từ 20 – 25%. Như vậy, trong khoảng 1 năm đầu họ sẽ có con.
Nguyên nhân gây ra hiếm muộn
Nguyên nhân dẫn đến hiếm muộn có thể đến từ người phụ nữ (chiếm khoảng 40%) hoặc người đàn ông (cũng chiếm khoảng 40%). Cụ thể đó là:
Nguyên nhân hiếm muộn ở nam giới
Chất lượng tinh trùng
Tinh trùng yếu, số lượng quá ít trong tinh dịch (dưới 10 triệu con/1 ml tinh dịch) khiến tinh trùng khó có khả năng đi tới noãn để thụ tịnh. Ngoài ra, nam giới có cấu trúc tinh trùng bất thường, tinh trùng di chuyển chậm của ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.
Do vấn đề về quan hệ tình dục
Trong khi quan hệ nam giới bị rối loạn chức năng cương cứng, xuất tinh ngược vào bàng quang hay không xuất tinh cũng khiến tinh trùng không thể tiếp cận gần với trứng để thụ thai. Nếu tình trạng này không được khắc phục sớm nam giới có khả năng vô sinh hiếm muộn rất cao.
Bất thường ở cơ quan sinh dục
Một nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng nam giới hiếm muộn là gặp những bất thường ở cơ quan sinh dục như: nhiễm khuẩn (tinh hoàn, túi tinh, tuyến tiền liệt), lỗ niệu đạo lạc chỗ, tinh hoàn không xuống bìu, không có tinh hoàn hay suy tuyến sinh dục do thiếu hụt testosterone… Khi gặp những bất thường này sẽ ảnh hưởng đến việc quan hệ tình dục, tinh trùng ít, tinh trùng kém hoạt động, tác nghẽn ống dẫn tinh dẫn đến khó thụ thai được.
Thói quen sinh hoạt và yếu tố tâm lý
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những nam giới nghiện rượu, ma túy, thuốc lá, tâm lý căng thẳng trong thời gian dài hay tiếp xúc với nhiều chất độc hại (tia Xquang, điện thoại di động…) cũng khiến số lượng và chất lượng tinh trùng suy giảm ảnh hưởng đế khả năng làm cha của phái mạnh. Ngoài ra, nam giới đang điều trị bệnh ung thư, béo phì, suy dinh dưỡng, thuốc thuốc chữa bệnh tâm lý, cao huyết áp, phẫu thuật ở bàng quang, tuyến tiền liệt… cũng là một trong những nguyên nhân hiếm muộn ở nam giới.
Nguyên nhân hiếm muộn ở nữ giới
Viêm nhiễm phụ khoa có thể là nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở nữ giới
Mắc bệnh phụ khoa
Viêm âm đạo, lạc nội mạc tử cung, tác đường ống dẫn trứng… có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai của người phụ nữ. Các bệnh phụ khoa này thường diễn biến âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng, bệnh chỉ được phát hiện khi đã chuyển nặng. Vì thế, để duy trì khả năng sinh sản bình thường của mình, các chị em nên đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần.
Cổ tử cung bất thường
Theo thống kê có khoảng 10% phụ nữ mắc vô sinh hiếm muộn do gặp phải những vấn đề bất thường ở cổ tử cung như: nhiễm trùng màn tinh, vết sẹo ở cổ tử cung, tử cung mỏng, dịch nhầy ở cổ tử cung quá ít… khiến tinh trùng khó di chuyển để tiếp cận gần với trứng. Ngoài ra, cổ tử cung dị dạng hoặc bịt kín cũng có thể gây ra vô sinh.
Vấn đề về buồng trứng
Nội tiết tố hoạt động bất thường khiến khiến buồn trứng của chị em khó có thể tiếp cận với tinh trùng. Không phóng noãn, trứng không rụng đều làm chị em khó có thể thụ thai. Vì thế, tạo môi trường thích hợp cho trứng sống sót và trưởng thành chính là việc giúp tăng khả năng thụ thai thành công ở nữ giới.
Tuổi tác và tâm lý
Đối với nữ giới tuổi càng cao khả năng thụ thai cũng giảm xuống. Những phụ nữ dưới 35 tuổi khả năng thụ thai sẽ cao hơn nhóm phụ nữ trên 35 tuổi. Mặt khác, yếu tố tâm lý cũng ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng mang thai của người phụ nữ.
Những lưu ý khi chữa hiếm muộn
Do nguyên nhân dẫn đến hiếm muộn, vô sinh chưa thể xác định được là do người vợ hay người chồng nên khi đi chữa hiếm muộn cần cả hai vợ chồng cùng đi để kết quả chính xác nhất.
Trước khi đi chữa hiếm muộn, bản thân bạn phải xác định trước đó một tinh thần vui vẻ và thoải mái để sẵn sàng chia sẻ hết tất cả mọi vấn đề với bác sĩ, đặc biệt là các vấn đề có tính chất riêng tư, nhạy cảm như đời sống tình dục của hai vợ chồng, bệnh phụ khoa và những điều thầm kín khó nói khác bởi đây là những yếu tố quan trọng để bác sĩ có thể nhanh chóng tìm ra vấn đề của bạn.
Khi đi chữa hiếm muộn, bạn cần phải chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết như thẻ bảo hiểm y tế, chứng minh thư, các kết quả xét nghiệm và thăm khám đã từng có trước đây của cả hai vợ chồng. Để kết quả xét nghiệm được chính xác nhất, vợ chồng cần phải kiêng quan hệ tình dục từ 2 cho đến 7 ngày trước khi đi chữa bệnh.
